Nef’î – Dîvân

(1572, Pasinler (Hasankale) -1635, İstanbul) Daha çok kasîdeleri ve hicivleri ile tanınmış dîvân şairi. Asıl adı Ömer’dir. Pasinler’de başladığı öğrenimini Erzurum’da sürdürdü. Buradayken Farsça öğrendi; şiir yazmaya başladı. Erzurum’da defterdar olan Gelibolulu Âlî tarafından kendisine Nef’î mahlası verildi. Türkçe Dîvânında bu konu ile ilgili bir şiir vardır. I. Ahmet’in saltanat yıllarında (1603 - 1617) İstanbul’a gitti. Sadrazam tarafından sultana tanıtıldı. Dîvân-ı Hümayûn’da görev aldı. Bunu Edirne ve İstanbul’daki görevleri izledi. Dört padişah devrini idrâk eden Nef’î IV. Murat döneminde şöhretinin doruğuna ulaştı. Devlet ileri gelenlerine sunduğu kasîdelerle caizeler aldı. Hırçın tabiatı ve hicviyeleri yüzünden sık sık başı ağrıdı. Bir söylentiye göre IV. Murat Nef’î’nin Sihâm-ı Kazâ’sını okurken yakınına yıldırım düştü. Padişah bunu uğursuzluk sayarak Nef’î’ye hicviye yazmasını yasakladı. Buna rağmen hicviyeye devam eden Nef’î saray odunluğunda boğduruldu; cesedi denize atıldı. Şiirde açık ve cesurca ifadeden uzak durmayan Nef’î, yabancı kelimeleri kullanmaktan, zincirleme Farsça tamlamalar yapmaktan çekinmedi. Kendine has edası ile Dîvân şiirinin büyük şairleri arasında yer buldu. Eserleri Türkçe Dîvân, Farsça Dîvân (Mehmet Atalay tarafından doktora tezi olarak çalışıldı; daha sonra yayımlandı), Tuhfetü’l-uşşâk (Bu Farsça eser Mehmet Kanar tarafından yayımlanıp nazmen Türkçeye çevrilmiştir.) ve Sihâm-ı Kazâ’dan (Türkçe hicivler mecmuası) ibarettir. Nef’î hakkında geniş bilgi ve bibliyografya için bkz. Metin Akkuş, Nef’î, DİA, 32/523-525.